Mỹ Cân Nhắc Rút Khỏi Vai Trò Trung Gian Hòa Đàm Nga – Ukraine

Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine bước sang năm thứ ba vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Trong khi cộng đồng quốc tế tiếp tục kêu gọi các bên ngồi vào bàn đàm phán, vai trò của Mỹ – đặc biệt dưới thời Tổng thống Donald Trump – lại trở nên đầy bất định. Gần đây, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã tuyên bố rằng Washington đang cân nhắc khả năng rút khỏi vai trò trung gian hòa đàm giữa Nga và Ukraine nếu không có tiến triển đáng kể trong các cuộc thương lượng.

Tuyên bố này không chỉ dấy lên lo ngại về tương lai của tiến trình hòa bình mà còn có thể tái định hình lại cán cân địa chính trị toàn cầu. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích sâu về bối cảnh, nguyên nhân, tác động và kịch bản tương lai từ quyết định mang tính chiến lược của Mỹ.

Mỹ Cân Nhắc Rút Khỏi Vai Trò Trung Gian Hòa Đàm Nga - Ukraine — Mỹ Cân Nhắc Rút Khỏi Vai Trò Trung Gian Hòa Đàm Nga – Ukraine

Vai trò của Mỹ trong cuộc chiến Nga – Ukraine từ 2022 đến nay

Ngay từ khi cuộc chiến nổ ra vào tháng 2/2022, Mỹ đã giữ vai trò trung tâm trong việc cung cấp hỗ trợ quân sự, tài chính và ngoại giao cho Ukraine. Các đời Tổng thống Joe Biden và nay là Donald Trump đều coi Ukraine là tuyến đầu của cuộc chiến giữa dân chủ và chủ nghĩa chuyên chế.

Tuy nhiên, dù Mỹ luôn ủng hộ Ukraine về mặt quân sự và chính trị, vai trò của nước này trong tiến trình hòa đàm lại phức tạp hơn nhiều. Mỹ không tham gia trực tiếp vào các vòng đàm phán ban đầu giữa Nga và Ukraine, nhưng đóng vai trò thúc đẩy quốc tế hóa các nỗ lực ngoại giao – bao gồm thông qua Liên Hợp Quốc, G7 và các hội nghị an ninh châu Âu.

Phát biểu gây chú ý của Ngoại trưởng Marco Rubio

Trong một cuộc họp báo ngày 16/4/2025, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố rằng:

“Chúng tôi không muốn đóng vai trò của một diễn viên trong một vở kịch chính trị không có hồi kết. Nếu các bên liên quan không thể hiện thiện chí rõ ràng để đạt được hòa bình, Mỹ sẵn sàng xem xét lại vai trò của mình.”

Tuyên bố trên được giới phân tích xem là một tín hiệu cảnh báo nghiêm túc cho cả Moscow lẫn Kyiv: Mỹ sẽ không tiếp tục đầu tư nguồn lực vào một tiến trình hòa bình không hiệu quả.

Những nguyên nhân khiến Mỹ cân nhắc rút lui

Thiếu tiến triển trong đàm phán

Trong suốt năm 2024 và đầu 2025, nhiều vòng hòa đàm đã diễn ra tại Thổ Nhĩ Kỳ, Thụy Sĩ và Pháp – nhưng hầu như không có kết quả cụ thể. Nga vẫn giữ vững lập trường về việc duy trì quyền kiểm soát các khu vực đã chiếm đóng, trong khi Ukraine không chấp nhận bất kỳ nhượng bộ lãnh thổ nào.

Sức ép nội bộ tại Mỹ

Tổng thống Donald Trump đang đối mặt với nhiều sức ép từ phe bảo thủ trong đảng Cộng hòa yêu cầu cắt giảm viện trợ nước ngoài để tập trung cho kinh tế trong nước. Vai trò trung gian hòa đàm – vốn đòi hỏi chi phí và nguồn lực ngoại giao lớn – bị xem là “phí phạm” nếu không mang lại kết quả cụ thể.

Trung Quốc và sự cạnh tranh ảnh hưởng

Mỹ ngày càng lo ngại vai trò ngày càng tăng của Trung Quốc trong các nỗ lực hòa đàm. Bắc Kinh đã chủ động mời cả Nga và Ukraine tham gia các hội nghị an ninh khu vực và đề xuất sáng kiến hòa bình riêng. Việc Mỹ rút lui có thể vô tình trao sân khấu cho Trung Quốc khẳng định vai trò lãnh đạo toàn cầu.

Phản ứng từ Nga và Ukraine

Nga: Thở phào hay thận trọng?

Giới phân tích cho rằng Nga có thể “thở phào” nếu Mỹ rút khỏi tiến trình hòa đàm – vì Washington luôn là bên chỉ trích mạnh mẽ nhất và hỗ trợ quân sự nhiều nhất cho Ukraine. Tuy nhiên, việc mất đi một đối thủ đáng gờm trên bàn đàm phán cũng khiến Nga phải cẩn trọng hơn trước sự trỗi dậy của các thế lực khác như Trung Quốc hoặc Liên minh châu Âu.

Ukraine: Mất đi hậu phương chiến lược

Đối với Ukraine, viễn cảnh Mỹ rút lui là cơn ác mộng chính trị. Ngoài viện trợ quân sự, Washington còn là “bảo chứng” cho uy tín của Kyiv trong mắt cộng đồng quốc tế. Nếu mất đi Mỹ, Ukraine sẽ khó khăn hơn trong việc đàm phán từ vị thế “được ủng hộ”.

Tác động toàn cầu nếu Mỹ rút khỏi vai trò trung gian

Làm suy yếu vị thế của phương Tây

Việc Mỹ rút khỏi hòa đàm có thể bị xem là sự thoái lui của phương Tây khỏi vai trò lãnh đạo toàn cầu. Điều này sẽ ảnh hưởng đến niềm tin của các quốc gia đồng minh tại NATO, EU và châu Á – Thái Bình Dương.

Trao cơ hội cho Trung Quốc và các quốc gia trung lập

Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và các nước Trung Đông có thể lấp đầy khoảng trống mà Mỹ để lại – đồng thời gia tăng ảnh hưởng ngoại giao tại châu Âu và Trung Á.

Làm phức tạp thêm tiến trình hòa bình

Dù có nhiều chỉ trích, Mỹ vẫn được xem là bên có đủ trọng lượng để gây sức ép buộc cả Nga và Ukraine phải nhượng bộ. Nếu Mỹ rút lui, quá trình hòa đàm có thể rơi vào bế tắc hoặc bị chi phối bởi lợi ích cục bộ của các bên khác.

Kịch bản tương lai

Kịch bản 1: Mỹ rút lui hoàn toàn

Trong trường hợp này, Mỹ sẽ ngừng tham gia các hội nghị hòa đàm, cắt giảm nguồn lực ngoại giao và thậm chí là giảm viện trợ liên quan đến mục tiêu hòa bình. Điều này sẽ khiến cộng đồng quốc tế hoang mang và buộc Liên Hợp Quốc phải tìm giải pháp thay thế.

Kịch bản 2: Mỹ chuyển hướng chiến lược

Thay vì rút lui hoàn toàn, Washington có thể chuyển vai trò trung gian cho một đối tác khác như Liên minh châu Âu, trong khi vẫn giữ quyền kiểm soát từ xa. Điều này giúp Mỹ giảm chi phí nhưng vẫn duy trì ảnh hưởng.

Kịch bản 3: Mỹ quay trở lại nếu có tín hiệu tích cực

Nếu Nga và Ukraine thể hiện thiện chí rõ ràng, Mỹ có thể trở lại bàn đàm phán trong một vai trò mới, có thể là đồng bảo trợ cùng với Trung Quốc hoặc G7.

Tuyên bố của Nhà Trắng và phản ứng quốc tế

Phát ngôn viên Nhà Trắng sau đó cho biết tuyên bố của Ngoại trưởng Rubio không phải là quyết định chính thức, mà là một lời cảnh báo mang tính chiến lược. Tuy nhiên, Liên Hợp Quốc, NATO, và các nước EU đều bày tỏ lo ngại về khả năng này, cho rằng:

“Không thể đạt được hòa bình bền vững nếu thiếu sự tham gia của Mỹ – một trong những đối tác quan trọng nhất của trật tự thế giới hiện đại.”