Vladimir Putin là một trong những chính trị gia quyền lực và có ảnh hưởng nhất thế giới hiện đại. Ông đã giữ chức Tổng thống Nga trong nhiều nhiệm kỳ liên tiếp và hiện tiếp tục cầm quyền sau khi Hiến pháp Nga được sửa đổi cho phép ông tái tranh cử. Điều này đã làm dấy lên nhiều câu hỏi trên thế giới: tại sao Putin lại có thể giữ vị trí Tổng thống nhiều nhiệm kỳ đến vậy?
Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích sâu các lý do từ lịch sử, chính trị, kinh tế, xã hội và cá nhân giúp Vladimir Putin duy trì vị thế lãnh đạo nước Nga suốt hơn hai thập kỷ qua.
Sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, nước Nga rơi vào một giai đoạn hỗn loạn về chính trị và kinh tế. Dưới thời Tổng thống Boris Yeltsin, Nga trải qua:
Khủng hoảng tài chính nghiêm trọng năm 1998
Tỷ lệ thất nghiệp và lạm phát cao
Suy yếu quyền lực của chính quyền trung ương
Tình trạng tội phạm và tham nhũng tràn lan
Trong bối cảnh đó, người dân Nga mất niềm tin vào hệ thống chính trị và khát khao một nhà lãnh đạo có thể khôi phục ổn định và sức mạnh quốc gia.
Vladimir Putin, xuất thân từ cơ quan tình báo KGB, được bổ nhiệm làm Thủ tướng Nga vào năm 1999. Sau khi Yeltsin từ chức cuối năm đó, Putin trở thành quyền Tổng thống và sau đó được bầu làm Tổng thống chính thức năm 2000.
Với hình ảnh quyết đoán, cứng rắn và chủ trương phục hưng đất nước, Putin nhanh chóng giành được sự ủng hộ rộng rãi của người dân Nga.
Dưới thời Putin, nền kinh tế Nga phục hồi mạnh mẽ từ khủng hoảng:
Tăng trưởng GDP ổn định trong giai đoạn 2000–2008 nhờ giá dầu tăng và chính sách kinh tế hiệu quả.
Nợ công được giảm đáng kể.
Dự trữ ngoại hối tăng cao, tạo nền tảng vững chắc cho đồng Ruble.
Đời sống người dân được cải thiện, tầng lớp trung lưu mở rộng.
Putin được lòng dân nhờ cam kết giữ gìn an ninh quốc gia và ổn định xã hội:
Dẹp yên các phong trào ly khai, đặc biệt là cuộc chiến ở Chechnya.
Siết chặt kiểm soát tội phạm có tổ chức.
Xây dựng hình ảnh một nước Nga mạnh mẽ, có chủ quyền.
Chính sách đối ngoại cứng rắn giúp Nga lấy lại vị thế cường quốc trên trường quốc tế.
Tham gia tích cực vào các vấn đề quốc tế như cuộc chiến tại Syria, mở rộng ảnh hưởng tại châu Âu và Trung Đông.
Tăng cường liên minh với các đối tác mới như Trung Quốc, Ấn Độ.
Những thành tựu trên giúp củng cố hình ảnh “người bảo vệ nước Nga” của Putin trong mắt cử tri.
Dưới sự lãnh đạo của Putin, truyền thông nhà nước được kiểm soát chặt chẽ. Các kênh truyền hình lớn đều ủng hộ các chính sách của chính phủ, góp phần tạo ra hình ảnh lãnh đạo mạnh mẽ và ổn định của Putin.
Phe đối lập chính trị tại Nga gặp rất nhiều khó khăn trong việc tổ chức và tranh cử.
Nhiều lãnh đạo đối lập nổi bật đã bị bỏ tù, lưu vong hoặc bị loại khỏi chính trường.
Các luật bầu cử và luật về các tổ chức phi chính phủ được điều chỉnh nhằm hạn chế ảnh hưởng của các phong trào phản đối.
Nhờ sự kiểm soát hệ thống chính trị, Putin đã duy trì thế áp đảo trong các cuộc bầu cử Tổng thống.
Sau hai nhiệm kỳ Tổng thống (2000–2008), Putin không thể tái cử theo Hiến pháp hiện hành.
Ông ủng hộ Dmitry Medvedev làm Tổng thống nhiệm kỳ 2008–2012 và giữ vai trò Thủ tướng, tiếp tục kiểm soát quyền lực từ phía sau.
Sau khi Hiến pháp được điều chỉnh tăng nhiệm kỳ Tổng thống lên 6 năm, Putin tái tranh cử và thắng cử năm 2012, rồi tiếp tục tái cử năm 2018.
Năm 2020, Nga tổ chức trưng cầu dân ý sửa đổi Hiến pháp, trong đó xóa giới hạn số nhiệm kỳ Tổng thống cho Putin.
Việc này mở đường cho ông tiếp tục giữ chức vụ Tổng thống cho đến năm 2036 nếu tiếp tục thắng cử.
Chiến lược pháp lý khéo léo đã giúp Putin duy trì quyền lực hợp pháp trong một khoảng thời gian dài.
Trong mắt đa số người dân Nga, đặc biệt là những người trên 40 tuổi, Putin là biểu tượng của sự ổn định và sức mạnh quốc gia.
So với những năm tháng hỗn loạn hậu Liên Xô, thời kỳ Putin mang lại niềm tự hào dân tộc và phục hưng tinh thần Nga.
Putin có khả năng xây dựng hình ảnh lãnh đạo gần gũi, mạnh mẽ qua các hoạt động như:
Cưỡi ngựa, câu cá, lái máy bay, lặn biển…
Tham gia các sự kiện thể thao quốc tế.
Ông thường xuyên tương tác với người dân, giải đáp trực tiếp các câu hỏi trong các buổi giao lưu truyền hình trực tiếp.
Một lý do quan trọng giúp Putin tiếp tục thắng cử là sự thiếu vắng các đối thủ chính trị thực sự có sức nặng.
Các ứng viên đối lập thường yếu về tổ chức, không có khả năng tập hợp đông đảo cử tri hoặc bị loại khỏi cuộc đua.
Truyền thống văn hóa Nga vốn quen thuộc với mô hình lãnh đạo quyền lực trung ương mạnh từ thời Sa hoàng đến Liên Xô.
Người dân có xu hướng tin tưởng vào một nhà lãnh đạo mạnh để giữ gìn an ninh và trật tự.
Quan hệ căng thẳng với phương Tây những năm gần đây càng củng cố tinh thần chủ nghĩa dân tộc Nga.
Putin được xem là người bảo vệ nước Nga khỏi sự can thiệp từ bên ngoài, điều này gia tăng sự ủng hộ của tầng lớp trung niên và cao tuổi.
Vladimir Putin trở thành Tổng thống nhiều nhiệm kỳ của Nga không phải chỉ nhờ may mắn hay quyền lực cá nhân, mà còn là kết quả của:
Nền tảng lịch sử phức tạp sau khi Liên Xô tan rã.
Những thành tựu kinh tế và chính sách đối nội, đối ngoại.
Sự kiểm soát chặt chẽ hệ thống chính trị và truyền thông.
Thay đổi pháp lý khéo léo để kéo dài nhiệm kỳ.
Sự ủng hộ từ đa số người dân, vốn quen với mô hình lãnh đạo mạnh mẽ.
Tương lai chính trị của Nga trong thập kỷ tới sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi những quyết định của Putin. Dù có nhiều tranh cãi từ cộng đồng quốc tế, ở trong nước, ông vẫn giữ được vị thế vững chắc trong lòng một bộ phận lớn cử tri Nga.
Xem thêm: